2.3 Niet de markt maar de mens centraal

Het geld dat wij samen opbrengen voor de zorg gaat naar de zorg, niet naar de winsten van de verzekeraars.

De farmaceutische industrie heeft te veel macht gekregen. Dat gaat ten koste van het belang van ons allemaal. Veel te dure geneesmiddelen zorgen dat de miljarden die wij samen opbrengen terechtkomen bij de aandeelhouders van een paar grote farma-bedrijven. Om deze macht te breken, gaat de overheid met dwanglicenties apothekers en andere bedrijven de mogelijkheid geven om dure medicijnen goedkoop na te maken. Dit leggen we vast in aangescherpte Europese wetgeving, zodat de farma-industrie gaat werken voor ons allemaal. Er komt een nationaal fonds voor geneesmiddelenonderzoek. Transparante prijsvorming wordt de norm op de geneesmiddelenmarkt.

Ouders krijgen waar mogelijk de regie over het gezinsplan. Hulpverleners krijgen de tijd om vanuit een vertrouwensrelatie samen te werken. Voor kinderen die echt niet thuis kunnen wonen, zoeken we bij voorkeur een liefdevol pleeggezin of gezinshuis. Kinderen die niet thuis wonen (ook kinderen in de vrouwenopvang) krijgen standaard een traumabehandeling. Professionals krijgen meer vertrouwen, door goede opleiding en certificering aan de voorkant. De tijdrovende en verspillende administratieve verantwoording aan de achterkant laten we afnemen. Er komt meer ruimte voor samenwerking in de jeugdhulp (jeugdzorg & JGGZ) in plaats van marktwerking en concurrentie. Gemeenten werken meerjarig samen op het gebied van de specialistische jeugdhulp en gebruiken standaarden zodat de administratie versimpelt. Er komt structureel extra geld voor de jeugdhulp, tekorten bij gemeenten vullen we aan.

Er komt een verplicht transparantieregister voor financiële transacties tussen de industrie en zorgverleners.

De belofte van marktwerking in de zorg – hogere kwaliteit tegen een lagere prijs – is niet waargemaakt. Zorgverzekeraars laten zich leiden door kosten op korte termijn en niet door goede zorg op lange termijn. Daarom is het tijd om duidelijk te zijn: huisartsen, wijkverpleegkundigen, kraamzorg, hoog-complexe zorg en spoedeisende zorg zijn nutsvoorzieningen. Deze zijn betaalbaar, van hoge kwaliteit en voor iedereen toegankelijk.

Of je op tijd kan worden geholpen mag niet afhangen van waar je woont. We willen dat spoedeisende hulp voor iedereen in Nederland binnen 15 minuten beschikbaar is. Deze 15 minuten-norm bepaalt waar spoedeisende hulp (SEH)-posten nodig zijn. SEH’s mogen niet sluiten om financiële redenen. We willen een landelijk dekkend en georganiseerd AED-netwerk.

Er zijn nu te veel zorgpolissen die slechts één belang dienen: de inkomsten van de zorgverzekeraar. De polis-jungle is een marketinginstrument waar mensen niet wijs uit kunnen worden. Er is te veel onduidelijkheid welke zorg precies wordt vergoed. We maken hier een einde aan door de invoering van één basispolis voor het basispakket. Er komt een verbod op reclame en marketingactiviteiten voor de basispolis. Verzekeraars mogen niemand weigeren. Daarbij willen we de gemeentepolis voor minima versterken. Deze staat ten onrechte ter discussie. De gemeentepolis is een waardevol instrument voor een samenhangende aanpak van armoede, gezondheid en schulden bij mensen met een laag inkomen.

Samenwerken levert meer op dan concurrentie. De zogeheten regierol in de zorg halen we daarom weg bij de zorgverzekeraar. De Rijksoverheid stelt een spreidingsplan op en is eindverantwoordelijk voor de universeel toegankelijke basisvoorzieningen. Via de Wet bijzondere medische verrichtingen organiseert het Rijk centraal de hooggespecialiseerde zorg en dure apparaten. Regionaal komen er regisseurs met ‘doorzettingsmacht’: zij kunnen ingrijpen bij stagnatie of impasse zodat er altijd goede zorg dichtbij is. Gemeenten en regionale samenwerkingsverbanden krijgen een stem bij de spreiding van essentiële zorg. Ook ziekenhuizen, huisartsen, patiënten en gemeenteraden krijgen zeggenschap. Zorgverzekeraars krijgen een meer administratieve rol en mogen geen winst uitkeren.

De prikkel om zoveel mogelijk handelingen te verrichten verdwijnt. Onnodige zorg en overbehandeling pakken we aan. Verspilling in de zorg gaan we tegen door zorgaanbieders te belonen voor de gezamenlijke besparing op de zorgkosten, ook die buiten de eigen praktijk. Mensen krijgen inzicht in de prijs van een behandeling. Behandelingen die bewezen ineffectief zijn gaan uit het basispakket.

Medisch specialisten die zich los van het ziekenhuis organiseren, verdienen nu soms meer dan honderdduizenden euro’s per jaar. Wij gunnen iedere arts een goed salaris, maar er zijn grenzen. Publiek geld wordt niet verspild aan exorbitante salarissen. Daarom komen medisch specialisten in dienst van het ziekenhuis, met een nette cao. Tegelijkertijd verhogen we de salarissen van artsen in opleiding.

De bespottelijke situatie dat instellingen in de GGZ op omvallen staan, terwijl het aanbod daalt en de wachtlijsten stijgen is onaanvaardbaar. Specialistische zorg organiseren we landelijk als dit regionaal niet lukt. Uithuisgeplaatste kinderen krijgen standaard een traumabehandeling.

Wij trainen politie en hulpdiensten beter in het herkennen van en omgaan met verwarde mensen. We breiden het aantal plekken voor respijtzorg en crisisopvang uit. We willen deze mensen een oplossing bieden en voorkomen dat verwarde mensen onnodig in de cel of op straat belanden – met alle gevaren van dien. Daarnaast is er voor mantelzorgers in de GGZ meer aandacht voor respijtzorg.

Te vaak kiezen gemeenten nu nog partijen op basis van de laagste prijs. Dit gaat ten koste van kennis, ervaring en expertise die nodig is om de beste zorg te leveren. Elke cliënt kan beroep doen op een onafhankelijk cliëntondersteuner om optimaal invulling te geven aan de eigen regie. Er worden kernteams van beroepskrachten geformeerd die samen met vrijwilligers en mantelzorgers verantwoordelijk zijn voor goede zorg aan ouderen en mensen met beperkingen.