De Franse sociaaldemocratie heeft een grote en bijzondere geschiedenis. Jean Jaurès bijvoorbeeld, oprichter en hoofdredacteur van het dagblad l ‘Humanité was de leider van de socialistische beweging aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog. Hij slaagde er in de arbeiders in Duitsland en Frankrijk (en daarmee de rest van Europa) te verenigen en alzo een wereldoorlog te vermijden. In een oorlog betoogde Jaurès, zijn het de gewone mensen, is het de arbeidersklasse die de prijs van het geweld zal betalen, en niet staatshoofden en regeringsleiders die hun conflicten beter aan de onderhandelingstafel zouden kunnen uitspreken dan hun legers op een slagveld. Maar Jaurès werd in een café in Parijs doodgeschoten door een rechtse nationalist op 31 juli 1914…. Met de dood van Jaurès vielen socialistische partijen in verschillende Europese landen ten prooi aan een nationalistische reflex. Enkele dagen na zijn dood brak de Eerste Wereldoorlog uit, die miljoenen mensen het leven zou vernietigen. ‘Pourqoui ont-ils tué Jaurès’ is de titel van het aangrijpende lied op de laatste LP van Jacques Brèl. Waarom hebben ze Jaurès vermoord? Nog steeds durft niemand daarop een eerlijk antwoord te geven; de internationale samenwerking is voor zover zij met de arbeidersklasse is verbonden, ook binnen de sociaaldemocratische beweging, als het er op aan komt flinterdun.
Na de Tweede Wereldoorlog werd de Parti Socialiste opgericht door een van de leiders van het Franse verzet, François Mitterand. Na verschillende pogingen werd hij op 10 mei 1981 door 15,7 miljoen Fransen verkozen als eerste linkse president van de vijfde Republiek. De PS was een sterke partij, een mastodont. Er is van die PS vrijwel niks meer over. Waardoor verloren sociaaldemocraten het vertrouwen van de onder en middenklasse? Waarom ging het mis? Was het die combinatie van versterking van individuele rechten en de organisatie van de vrije (wereld) markt, die Mitterand en zijn makker binnen de Europese Commissie Jacques Delors, realiseerden, die hoogopgeleiden in de grote steden en de zeer gegoeden tot winnaars maakten, en arbeiders en kleine winkeliers vernederden?
Los van de gevolgen van het nemen van bestuurlijke verantwoordelijkheid is de organisatie van een levendige, politieke sociaaldemocratische vereniging een voorwaarde voor het voortbestaan van de partij, en beweging. In Nederland heeft de PvdA voldoende afdelingen die stabiel zijn, of waar het goed gaat, en waar anderen van kunnen leren. Laten we eens luisteren her en der hoe het daar gaat, om te beginnen bij de PvdA afdeling in Leeuwarden.
Karin van der Burg is voorzitter van de afdeling van de Friese hoofdstad en het omringende platteland, met ruim dertig dorpen en tientallen buurtschappen. Hoewel met de jongste gemeenteraadsverkiezingen verlies werd geleden is de PvdA in de gemeenteraad nog steeds de grootste partij en levert zij twee wethouders op de belangrijkste posten in het college.
Karin van der Burg: “Het gaat niet goed, niet slecht. Het gaat best hoor. Na de corona periode zijn we nu weer activiteiten aan het opstarten. Het begon natuurlijk met de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen. Daar hadden we een mooie lijst, maar hebben wel zetels ingeleverd, na de vorige mega overwinning van Lutz Jacobi.”
Jongeren betrekken bij de politiek is niet eenvoudig, zeker niet jongeren van het VMBO en MBO. Fryslan en daarmee ook Leeuwarden heeft een actieve afdeling van de Jonge Socialisten, maar daarin zijn toch overwegend jongeren actief, die verbonden zijn aan de Hogescholen, hier. Karin van der Burg: “Zijn ze klaar met de studie, dan verdwijnen ze weer uit het beeld. Dat is ook weer logisch maar toch. Gelukkig hebben we een stevige groep van leden tussen de dertig en veertig jaar.”
In Gouda werd Sofie Heesen bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen als 18 jarige in de raad verkozen. In maart is ze aan haar tweede termijn begonnen en in haar kielzog sluiten zich steeds meer jongeren aan. Sofie: “Het gaat goed met de Goudse afdeling. Op de lijst voor de gemeenteraad in maart jl stonden jonge PvdA-ers. Twee van hen zijn nu ook burgerraadslid. We hebben een stevig bestuur, mensen die allemaal voor de PvdA willen lopen. We stellen ons nadrukkelijk open voor jongeren; ook bij fractievergaderingen zijn er altijd jongeren. Soms zijn ze er omdat dat ze stage lopen maar vaak gewoon omdat ze belangstelling hebben over hoe zoiets gaat, in de politiek. We benaderen hen zelf, in de stad, op de pleintjes, overal. We zijn natuurlijk actief op sociale media, Insta en Tiktok. En daar hebben we ook een plan voor gemaakt, hoe we die sociale media inzetten. Maar wat ik zei, we gaan ook de stad in, op kroegentocht, en hebben bierviltjes gemaakt met op de achterkant de vraag: “wat is jouw droom voor Gouda.” We gaan ook naar de moskeeën, overal waar jongeren zijn. Zo moeilijk is dat niet. Als je maar buiten je eigen kring gaat zoeken, laagdrempelig bent. We zagen bijvoorbeeld bij onze 4 mei bijeenkomst jonge gasten die er spontaan op af waren gekomen; die betrekken we dan natuurlijk.”
Eén van de jongeren in de afdeling Leeuwarden heeft zo,n zelfde initiatief genomen tijdens de voorbije campagne. Karin van der Burg: “Eén van onze jongeren heeft tijdens de campagne voorgesteld om in een wijk een huiskamer te openen. Een heel laagdrempelige ontmoetingsplek, waar iedereen even kan binnen lopen voor een praatje, voor het delen van de dagelijkse beslommeringen en zorgen. Dat was een succes. Dichtbij de mensen, heel laagdrempelig. Daar gaan we nu mee door, in de wijken en dorpen.”
In Arnhem, vertelt PvdA wethouder Mark Lauriks, is een nieuw verjongd afdelingsbestuur begonnen die met nieuwe energie en daadkracht aan de slag is gegaan. Mark Lauriks was lange tijd zelf afdelingsvoorzitter en zag in die periode dat het van belang was om de boel ten minste bij elkaar te houden. Mark Lauriks: “Wat ik nu zo mooi vind, aan het nieuwe, jonge afdelingsbestuur is dat zij met nieuwe vormen, nieuwe gedachten werken. Ze laten zien dat de sociaaldemocratie is iets waar je aan moet blijven werken; je moet blijven zoeken waar je elkaar kunt blijven vinden, ook als er op een onderdeel tegengestelde meningen zijn. Onze voorzitter, Sanne Bronkhorst, houdt goed in het oog dat alle generaties gezien, en gehoord worden. Zij ziet heel goed dat jongeren energie brengen, maar ook dat iemand van tachtig jaar waardevolle ideeën kan hebben en geeft echt iedereen ruimte. Ik vind dat razend knap. Van De Franse PS
Haarlem is traditioneel een sterke en gezellige PvdA afdeling, met een stabiele positie in de gemeenteraad, het college en de stad. De lokale voorzitter André Broekmans is tevreden over de situatie in de afdeling, als is de helft van de leden ouder dan 65 jaar. “Maar we hebben een nieuwe verjongde fractie, die een nieuwe dynamiek brengt. Ik ben blij dat we die verjonging hebben kunnen realiseren. Het gaat goed. We hebben een stevige fractie in de Raad, en leveren twee van de vijf wethouders. Floor Roduner was in het vorige college al wethouder voor wonen, en heeft echt werk gemaakt van de sociale woningbouw, en jongeren in de stad aangesproken, en hen bij de sociaaldemocratie betrokken. Diana van Loenen, die haar sporen verdiende zowel in het bestuur als in de ambtenarij, is er bij gekomen. De wethouders en de fractie zijn allemaal goed gekwalificeerde mensen, die ook ergens voor staan. Dat wordt gewaardeerd. De PvdA staat voor bestaanszekerheid.”
Rond die kern, bestaanszekerheid, binden zich de nieuwe generaties. In Frankrijk zoekt de Parti Socialiste haar weg als één van de twaalf partijen die gezamenlijk een links front vormen achter de links radicale voorman Jean-Luc Mélenchon (71). Deze oude baas heeft echter laten niet nog eens een gooi naar het presidentschap te zullen doen. Mogelijk zal de vroegere minister Segolène Royal van de PS een gooi doen naar het presidentschap. Zij heeft een programma wat bestaanszekerheid verbindt met ecologische en mondiale vraagstukken en staat, waarachtig, in de traditie van Jean Jaurès. Wie weet… want zonder hoop en perspectief in brede collectieve kracht kan een sociaaldemocraat niet bestaan.