Van chaos naar controle

Ons niet opnieuw laten verrassen door corona. Dat was de opdracht aan het kabinet toen we de zomer in gingen. Met weinig nieuwe besmettingen (minder dan 200 per week) en het versoepelen van alle maatregelen ging Nederland de zomer in.

Maar toch is het kabinet nu opnieuw verrast. Want het gevaarlijke coronavirus laait weer op. Het aantal besmettingen verdubbelt nu al enkele weken op rij, tot meer dan 4.000 alleen al vorige week. Intensivist Diederik Gommers waarschuwde gisteren bij het programma Op1 dat met dit soort stijgingen er ook steeds meer mensen heel ernstig ziek worden. En dat de mensen die in de zorg werken daar nog niet klaar voor zijn.

Bekijk Lodewijks bijdrage in het Kamerdebat

Ondertussen was het chaos. Het kabinet reageerde eerst niet, toen met een vermaning aan jongeren en eergisteren met een ondoordacht en onuitgewerkt plan rond quarantaineverplichting terwijl het bron- en contactonderzoek niet eens op orde was. Er is geen tijd voor verder gedraal.

De seinen staan op oranje, maar het is nog niet te laat. We kunnen een tweede golf aan besmettingen nog afwenden. Maar we hebben wel haast.

De seinen staan op oranje, maar het is nog niet te laat.

Er is nu een heldere, ambitieuze en daadkrachtige aanpak nodig. Kiezen voor indammen van het virus betekent dat we er alles aan doen het aantal besmettingen snel naar beneden te brengen.

In het ingelaste Kamerdebat ging het me vooral daarom: nu kiezen voor een duidelijke en ambitieuze strategie en de maatregelen nemen die daarbij horen. Waar gaat het dan om?

Er is nu een heldere, ambitieuze en daadkrachtige aanpak nodig.

1. Zorg dat de scholen veilig open kunnen. Kinderen in noord Nederland gaan maandag eindelijk weer naar school en in de weken erna volgt de rest van Nederland. Het kabinet moet er, samen met gemeenten, voor zorgen dat alle schoolgebouwen voldoen aan de regels van het RIVM ten aanzien van hygiëne en ventilatie. (Hierover is gisteravond motie van Jesse Klaver en mij aangenomen);
2.  Alles uit de kast voor bron- en contactonderzoek. De GGD-medewerkers doen wat ze kunnen, maar ze zijn met te weinig. Neem dus als de wiedeweerga meer mensen aan voor bron- en contactonderzoek, geef deze mensen een fatsoenlijk contract en beknibbel niet op het aantal. Liever te veel mensen, dan dat we straks weer constateren dat het er te weinig zijn. Hier kan een voorbeeld genomen worden aan Duitsland. (Hierover heb ik een motie met Lilian Marijnissen en Jesse Klaver ingediend);
3. Bescherm zorgmedewerkers en patiënten. Nederland voldoet niet aan de richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie en het Europees Centrum voor Infectieziektebestrijding als het gaat om het gebruik van mondkapjes in de zorg. Terecht zijn medewerkers in de zorg heel bang voor hun gezondheid en die van hun patiënten. Het RIVM moet daarom per direct deze richtlijnen overnemen en het gebruik van (medische) mondkapjes in de zorg verplichten. (Een motie van Lilian Marijnissen en mij is gisteren verworpen, het blijft belangrijk dat we de coalitie hiervan overtuigen);
4. Einde aan het zigzagbeleid. Niemand begrijpt waarom je in de ene winkelstraat wel een mondkapje moet dragen, terwijl je op de markt om de hoek dat niet hoeft. Maak objectieve lokale criteria (signaalwaarden) op basis waarvan wordt besloten wanneer het dragen voor een mondkapje verplicht is. In winkels, bij de kapper en waar nodig ook op straat. Hierover is het gisteren in de Tweede Kamer nog onvoldoende gegaan en moeten we dus gauw verder over spreken;
5. Ontwikkel een quarantainepakket. Als je besmet bent, of denkt dat te zijn, is quarantaine noodzakelijk. Dat geldt ook voor je nauwe contacten. Maar dat kunnen mensen niet alleen. Er is hulp nodig, bijvoorbeeld bij verlies van inkomen, psychische en sociale klachten en met verblijf. Indien je dit zo vormgeeft blijft een kleine groep over voor wie een afdwingbare verplichting noodzakelijk is. Geef die verplichting eenvoudig en eenduidig vorm en op basis van kenbare criteria. (Het onvoldragen kabinetsvoorstel van dinsdagavond heeft helaas meer verwarring veroorzaakt dan quarantainebereidheid);
6. Toegankelijke testen voor iedereen. Nog te veel mensen (bijvoorbeeld met een beperking of mensen zonder auto) hebben maar moeilijk toegang tot teststraten. Hier is al een wereldprestatie geleverd door de GGD’en. Toch blijft er een groep van naar schatting 15% voor wie de testen niet makkelijk bereikbaar zijn. Los dat op, eventueel met een andere structuur zodat de GGD’en niet verder belast worden;
7. Controleer reizigers uit risicogebieden. Bijna alle landen in Europa controleren actief mensen die terugkeren uit risicolanden. Maak een einde aan deze vrijblijvendheid;
8. Communiceer frequent en open en gericht op de groepen zelf. Maak inzichtelijk waar we staan en wat dat betekent.

En tot slot: de wijze waarop de IC-verpleegkundigen, thuiszorgmedewerkers, het verpleeghuispersoneel en alle andere zorgmedewerkers ons door deze crisis heen slepen is ongekend. Zij verdienen daarvoor waardering, een beter salaris en minder werkdruk.

Zij verdienen daarvoor waardering, een beter salaris en minder werkdruk.

De coalitiepartijen maken de politieke keuze hier nu niet verder in te investeren. Dat uitte zich zelfs in het beschamende tafereel van Kamerleden van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie die het gebouw van de Tweede Kamer ontvluchtten om een stemming onmogelijk te maken. Dat is niet alleen politiek onfatsoenlijk, het heeft ook impact op ons coronabeleid. Sinds mei is 10% van de ic-verpleegkundigen gestopt, er zijn grote personeelstekorten in de zorg. Voor de gezondheid en de economie is het essentieel om hier onmiddellijk meer in te investeren. En om in gesprek te gaan met zorgmedewerkers over wat zij nu nodig hebben om uitgerust en veilig mensen te kunnen blijven verzorgen.