Wij leven in vrijheid. De vrijheid om te zijn wie je bent. Te geloven wat je wilt. Te doen, te zeggen of te tekenen wat in je opkomt.
Maar die vrijheid is niet vanzelfsprekend. In de menselijke geschiedenis is het eerder de uitzondering, dan de regel. Onze vrijheid is een uitzonderlijk, kwetsbaar en daardoor kostbaar bezit.
En dat betekent dat we hem moeten verdedigen. Tegen de hitsers die ons tegen elkaar willen opzetten. Tegen de stokers die verdeeldheid willen zaaien. Tegen de islamitische extremisten die onze jongeren willen indoctrineren met haat.
De barbaarse moordaanslag op leraar Samuel Paty in Frankrijk was een aanslag op onze vrijheid. Door heel Europa voelden docenten de dreiging. Vroegen ze zich af of ze nog wel alles konden bespreken in het klaslokaal. En inmiddels is ook in Nederland een leraar ondergedoken na bedreigingen. Dat is verschrikkelijk en onacceptabel.
Onze vrijheid is een uitzonderlijk, kwetsbaar en daardoor kostbaar bezit.
Het is nodig ons hierover uit te spreken, maar het mag niet blijven bij woorden alleen. Daarom heb ik vandaag in het debat een aantal voorstellen gedaan:
1. We moeten alle kinderen leren omgaan met vrijheid. Dat betekent les over de vrijheid van meningsuiting, de grondwet en de grenzen van de rechtsstaat. En ook op islamitische, reformatorische en joods orthodoxe scholen moeten kinderen met andere meningen geconfronteerd worden.
2. We moeten docenten daarbij helpen. Door er in de lerarenopleiding meer aandacht aan te besteden. En leraren moeten zich verzekerd weten van de onvoorwaardelijke steun van hun schoolbestuur om religie, extremisme, complottheorieen en spotprenten altijd bespreekbaar te maken in de klas.
3. Onderwijsvrijheid mag niet leiden tot opsluiten van kinderen in een parallelle werkelijkheid. Wij zullen met een aanpassing van artikel 23 van de grondwet komen op dit punt.
4. Organisaties die de rechtsstaat niet accepteren moeten we verbieden. Een hardere aanpak van salafistische organisaties en het salafistisch gedachtengoed is nodig.
5. Meer grip op het informele (weekend)onderwijs. Geef burgemeesters en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) de wettelijke bevoegdheid om bij het informeel onderwijs toezicht te kunnen houden en in te grijpen.
6. Geef gemeenten extra budget voor het opzetten en uitbreiden van anti-radicaliseringsteams. Investeer in jongerenwerkers. Zorg voor goede contacten tussen schoolleiding, politie en gemeente. Juist ook als er nog niks aan de hand lijkt. En als er wel sprake is van bedreigingen moet dat meteen keihard worden aangepakt.
Het is aan ons om te laten zien dat onze vrijheid en verscheidenheid ons zo sterk maakt.
Het verdedigen van onze vrijheid moeten we samen doen met het onderwijs, met ouders, met de hele samenleving. Dit is geen tijd voor verdeeldheid, want tweespalt is juist wat de extremisten willen. Het is aan ons om te laten zien dat het juist onze vrijheid en onze verscheidenheid is die ons zo sterk maakt.
