Factcheck: waarom stemmen de coalitiepartijen tegen meer waardering voor zorgmedewerkers?

Tijdens de uitbraak van het coronavirus waren het de mensen in de zorg die een stap naar voren deden. 

Onder moeilijke omstandigheden zijn ze hun werk blijven doen. In de ziekenhuizen, verpleeghuizen, in de zorg thuis en op tal van andere plekken. Er was terecht bewondering en applaus vanuit het hele land. Politieke partijen spraken hun waardering uit. Hoe kan het dan dat slechts enkele weken later de coalitiepartijen keer op keer tegen het voorstel voor meer waardering voor zorgmedewerkers stemmen? Een overzicht:

Wat vraagt de motie?

De motie van PvdA en SP ‘verzoekt de regering om met een plan te komen voor structurele waardering voor zorgverleners, waarin betere arbeidsvoorwaarden en een beter salaris kunnen worden gerealiseerd’.

De motie is nu twee keer in stemming geweest. Beide keren was het een gelijkspel: de gehele oppositie was voor, D66, ChristenUnie, VVD en CDA stemden tegen.

Waarom stemt D66 tegen?

Op hun eigen twitteraccount schrijft D66: “de motie kost echter veel geld, maar ze (de indieners, red) zeggen niet waar dat van betaald moet worden. Alleen gratis geld bestaat niet”.

En klopt dat? 

De motie vraagt de regering om een plan te maken voor betere arbeidsvoorwaarden. De financiering maakt daar natuurlijk onderdeel van uit. In de gezamenlijke tegenbegroting hebben PvdA en SP meerdere voorstellen gedaan. Een optie is bijvoorbeeld om de kabinetsplannen om de winstbelasting voor grote bedrijven te verlagen te schrappen, dat levert veel geld op. Maar andere manieren zijn ook mogelijk. Het is een politieke keuze of je zorgmedewerkers meer waardering wil geven.

Waarom stemt de ChristenUnie tegen? 

Op christenunie.nl schrijft Kamerlid Carla Dik-Faber: “in ons land is het niet de regering die bepaalt hoeveel zorgverleners verdienen, maar laten we de hoogte van de salarissen over aan het gesprek tussen werkgevers en werknemers” .

En klopt dat?

Nee. Natuurlijk worden cao’s afgesproken door werkgevers en werknemers samen. Maar bij het onderwijs, de zorg en de politie wordt het budget dat beschikbaar is bepaald door de overheid. Het bedrag dat het ministerie beschikbaar stelt (de OVA-ruimte in beleidstermen) is voor 2020 fors minder dan in 2018 en 2019. Als de ChristenUnie voor de motie stemt kan de regering een plan maken waarin de salarisruimte wordt uitgebreid. Daarmee komt voor werkgevers en werknemers meer geld beschikbaar, zodat zij samen afspraken kunnen maken over de betere arbeidsvoorwaarden.

Volgens de coalitie gaat de overheid niet over de salarissen in de zorg. Maar júíst de overheid kan meer geld beschikbaar stellen voor de waardering die hard nodig is.

Waarom stemt het CDA tegen? 

CDA-minister Hugo de Jonge heeft in het debat gezegd dat hij tegen het voorstel is omdat er geen dekking is en omdat er al gesproken wordt over arbeidsvoorwaarden in de zorg. “Er zijn ook al mooie cao's afgesloten, bijvoorbeeld in de ziekenhuiszorg.” Kamerlid Joba van den Berg schreef op twitter iets vergelijkbaars.

En klopt dat? 

De motie vraagt juist om een plan met een dekking. En daar zijn ook voorstellen voor. Dat erover gesproken wordt zegt niks over de uitkomst. De motie vraagt de minister juist actief te zorgen voor betere arbeidsvoorwaarden en salaris. Als de Tweede Kamer dus voor stemt, dan betekent het dat het kabinet ook moet zorgen dat er meer waardering voor de medewerkers in de zorg er ook echt komt.

Er is voor de coronacrisis inderdaad een nieuwe cao afgesloten, met daarin loonsverhoging voor medewerkers. Dat is ook niet meer dan terecht. Het budget dat het kabinet ter beschikking stelt (de OVA-ruimte) is echter minder dan wat er in die cao is afgesproken.

Daarnaast zijn er nog steeds grote tekorten aan personeel in de zorg, waardoor de werkdruk erg hoog is. Er moeten daarom echt medewerkers bij. Als we zorgpersoneel zeggen te waarderen, dan moet er echt boter bij de vis. Er moet een plan komen voor structureel meer waardering voor de mensen in de zorg. Precies waar de motie van PvdA en SP om vraagt.

Waarom stemt de VVD tegen?

Voor zover we weten heeft de VVD zich hierover nog niet uitgesproken. Maar ze hebben al wel twee keer op rij tegen gestemd.