De energietransitie in handen van burgers – niet van bedrijven

Stel je voor: op alle daken liggen zonnepanelen. Zowel op daken van dure koophuizen als op daken van sociale huurwoningen. Mensen wekken zoveel mogelijk hun eigen stroom op. Lokale voorzieningen die heel veel energie nodig hebben, zoals het zwembad en de sporthal, kunnen worden gevoed met overtollige stroom uit de hele wijk. Elektrische deelauto’s worden ingezet als buurtbatterij en zijn meteen voor een laag tarief beschikbaar voor iedereen. Het klimaat profiteert van groene energie, en mensen profiteren van een lagere energierekening.

Dat is hoe GroenLinks en PvdA de energietransitie voor zich zien. Een systeem waarin mensen vooruit worden geholpen door zoveel mogelijk de productie van energie in handen van burgers te brengen. En de opbrengsten daarvan ook zoveel mogelijk naar mensen zelf terug te laten vloeien. Deze week bleek echter weer eens dat dit kabinet een ander beeld voor ogen heeft. De Tweede Kamer besprak de succesvolle salderingsregeling: een subsidie die ervoor zorgt dat investeren in zonnepanelen loont en dus wordt gestimuleerd. Die wil het kabinet afschaffen. 

Tegenstanders van de subsidie

“Salderen is oversubsidiëring en komt vooral neer bij de rijken", horen we de tegenstanders van de subsidie zeggen. Het klopt inderdaad dat vooral mensen die de financiële ruimte hebben om te investeren op dit moment zonnepanelen hebben. Daarmee stroomt geld van mensen zonder zonnepanelen naar mensen met zonnepanelen. En alhoewel daar genoeg op aan te merken is, is afschaffing van de hele maatregel volgens GroenLinks en de PvdA geen goed idee. 

Wat nodig is, is niet het afschaffen van deze groene subsidie, maar het verbeteren van de regeling. Zodat juist mensen met een lager of middeninkomen kunnen profiteren van zonnepanelen. Zo kunnen we iedereen mee laten doen aan de energietransitie. Door het kind met het badwater weg te gooien, raken we nog verder achter op schema. Het kabinet moet komen met een subsidiemaatregel waar iedereen van kan profiteren, zodat het aantrekkelijk blijft te investeren in zonnepanelen, en we meters maken in de energietransitie.

We laten ons nu leiden door een gelegenheidsargument van het kabinet dat nivellering normaliter niet hoog op de agenda heeft. Zo wordt de term ‘oversubsidiëring’ ook nooit gebruikt wanneer het gaat om de miljarden aan fossiele subsidies die we helaas nog in stand houden. Terwijl bedrijven als Shell en BP elk jaar miljarden winsten uitkeren aan hun aandeelhouders, houden ze voor een veelvoud van de salderingsregeling hun hand op bij de rijksoverheid: voor een lage energierekening en voor klimaatmaatregelen. Het is onbegrijpelijk dat grootverbruikers nog steeds amper voor elektriciteit betalen, en nog steeds niet verplicht worden duurzame energie in te kopen. En dit alles is natuurlijk ook niet gratis. Ook hier betalen alle huishoudens aan mee. 

Geen overtuigend alternatief

Terwijl er geen overtuigend plan klaarligt om de aanschaf van zonnepanelen voor zowel huizenbezitters als woningcorporaties te stimuleren, wil het kabinet af van deze groene subsidie. Dat is onacceptabel. De huidige subsidieregeling heeft zeker aanpassing nodig, en zou als doel moeten hebben om zoveel mogelijk gezinnen deel te laten nemen aan de energietransitie en de kosten eerlijk te delen. Op die manier kunnen we de uitrol van zonnepanelen versnellen en innovaties stimuleren. Nu dreigt echter de uitrol van zonnepanelen voor huishoudens te vertragen, juist op het moment dat deze financieel haalbaar worden voor de midden- en lage inkomens. Dit terwijl er ondertussen wel miljarden worden geïnvesteerd in CO2-opslag, waterstofproductie en zelfs kerncentrales. Zo kiest het kabinet opnieuw voor een energietransitie in handen van de grote bedrijven en niet van de burgers. 

Juist de mensen die hebben geïnvesteerd in zonnepanelen en zo bijdragen aan een lagere energierekening voor iedereen en het oplossen van het klimaatprobleem, worden nu weggezet als profiteurs. Dat is echt de omgekeerde wereld! Wat GroenLinks en PvdA betreft, komt het Kabinet daarom snel met stevig beleid om fossiele subsidies af te schaffen, grote verbruikers eerlijk te laten betalen voor elektriciteit, en een plan voor zonnepanelen op alle daken. Pas dan valt er te praten over het hervormen van de huidige salderingsregeling. 

- Dit stuk is geschreven door Joris Thijssen (PvdA) en Suzanne Kröger (GroenLinks)