René van der Linde wil de winkel in zijn dorp nieuw leven inblazen middels een coöperatie. Amanda Schiltmans helpt senioren bij het splitsen van hun woning, zodat zij langer zelfstandig kunnen blijven wonen kunnen delen met starters. Beiden maken deel uit van Project 20.
Project 20 is een groep van veertien mensen met een concreet project om Nederland mooier en eerlijker te maken. Het afgelopen jaar volgden zij een leerwerktraject van de PvdA. Hoe is het hen vergaan? We vroegen het René en Amanda, die als doel hun dorp leefbaarder te maken.
René van der Linde
Kan een dorpswinkel nog op tegen de grote supermarkten in de stad verderop? René van der Linde is vastbesloten te bewijzen dat het antwoord ‘ja’ is. Middels een coöperatie, van en voor Lemele.
De dorpswinkel van het Overijsselse dorp Lemele is nu ruim een jaar dicht. De concurrentie van de grote supermarkten in het acht kilometer verderop gelegen Ommen was te groot. Een familiebedrijf dat honderd jaar fier standhield, is niet meer.
René, die op honderd meter van de winkel woont, zag het met lede ogen aan. "In Lemele kun je zo’n dorpswinkel gerust het sociale hart noemen. Een plek waar je even snel naar toe fietst of wandelt wanneer je iets nodig hebt. Het kan toch niet dat een dorp met 1350 inwoners zo’n basale voorziening niet heeft."
Bekend gezicht
'Wil samen de buurtwinkel terugbrengen'
- Plaatsvervangend commissielid PvdA Ommen
- Psychiatrisch Verpleegkundige
- Voorzitter Tennisvereniging Lemele
- Zilveren speld KNVB (2018)
Hij zit al van jongs af aan in de haarvaten van het lokale verenigingsleven en kent ieder gezicht in het dorp. Overal waar René kwam, sprak hij met dorpsgenoten over zijn winkel. In de kroeg, in de voetbalkantine, op de tennisbaan. Iedereen dacht: mooi idee, maar waarom zou het jou wél lukken en de vorige eigenaar niet?
Coöperatie
Om de inwoners voldoende draagvlak te creëren, moest René met een goed plan komen. Toen stuitte hij op twee buurtwinkels in de dorpen Sauwerd (Groningen) en Eext (Drenthe), beiden coöperaties. De initiatiefnemers uit deze dorpen blijken bereid hun ervaringen over het opzetten van hun winkel met hem te delen.
René raakt vastbesloten zelf een coöperatie te beginnen. De uitdaging: als voldoende dorpsgenoten 20 euro per week aan boodschappen toezeggen, slaagt het plan. "Dat is het vernieuwende ten opzichte van de vorige winkel, maar ook het controversiële. Het vraagt om burgerparticipatie: hoe meer mensen meedoen, hoe groter de levensvatbaarheid. Lemele is zelf verantwoordelijk."
Project 20
In deze fase was Project 20 voor René een grote stok achter de deur. "Juist omdat ik bezig ben met een eenmansactie, is je verbinden met zo’n groep heel belangrijk. Ik was niet langer de enige in mijn omgeving die strijdt voor zo’n concrete goede zaak. Elke bijeenkomst wilde ik weer iets bereikt hebben. Ik denk niet dat ik zover was gekomen zonder Project 20."
Als de coöperatie slaagt in Lemele, net als in Sauwerd en Eext, dan kan het volgens René ook in andere dorpen met een vergelijkbaar aantal inwoners gerealiseerd worden. "Dat zou bewijzen dat sociaal ondernemen loont en dat de coöperatiegedachte in deze tijd nog springlevend is."
Amanda Schiltmans
Hoe laat je senioren en ‘empty nesters’ langer in hun eigen huis wonen, terwijl je starters meer kans op een betaalbare woning biedt? Het antwoord: kadastraal splitsen.
Amanda Schiltmans zet zich ervoor in met stichting Statiegeld op Jeugd. Door de overspannen huizenmarkt is het voor jongvolwassenen erg lastig om aan een betaalbare ruimte te komen in hun eigen woonplaats. Dat zal voor Amanda’s zoon, hoewel hij pas achttien is, niet anders zijn. Zelf ziet ze de ene na de andere jongere uit 'haar' Son en Breugel vertrekken, en niet meer terugkomen.
Empty nesters
Een langzame vergrijzing is gaande. Tegelijkertijd ziet ze veel 'empty nesters' in haar dorp: mensen met een huis met ongebruikte kamers, nadat de kinderen het ouderlijk huis hebben verlaten. Vooral om de senioren maakt ze zich zorgen, nu ze ook zelf de vijftig gepasseerd is.
‘Ik help senioren hun woning te splitsen, en te delen met starters'
- Oprichter en voorzitter stichting Statiegeld op Jeugd (SOJ)
- Mede-eigenaar communicatiebureau Q-Studio
- Communicatieadviseur Bedrijvenpark Ekkersrijt
"Als ik oud wil worden in Son en Breugel, heb ik op een zeker moment hulp nodig bij de kleine klusjes", vertelt Amanda. "Dan zou ik willen dat er iemand in de buurt woont bij wie ik terecht kan."
Hulptaken
Ze besloot beide vraagstukken te combineren in één oplossing: het kadastraal splitsen van koopwoningen. In tegenstelling tot de 'kangoeroewoning', ontstaan hierbij twee zelfstandige, apart verkoopbare woningen. Jongeren als haar zoon worden door Amanda gematcht aan ouderen met woonruimte. Voor het verrichten van hulptaken ontvangt de jongvolwassene een vergoeding, waarmee hij of zij via de stichting spaart voor de aankoop van een eigen woning.
"Zorg is er voor de zorgprofessional, maar er zijn ook kleine alledaagse klusjes. Dus niet het aantrekken van steunkousen, maar gras maaien en boodschappen doen. Ook verwacht ik meer hulpvragen op het gebied van digitalisering en eenzaamheid. Af en toe een praatje maken kan al wonderen doen."
Project 20
Hoewel Amanda al sociaal ondernemer was voor ze aan Project 20 begon, heeft ze onderweg veel geleerd. "Eindelijk vond ik gelijkgestemden. Omdat je vooraf nog niets van elkaar wist, was het een enorm goede spiegel voor mijzelf. Ook heb ik van mensen uit de praktijk geleerd hoe politiek werkt, zowel op landelijk als gemeentelijk niveau. Bijvoorbeeld dat je veel geduld moet hebben. Dat is voor mij als ondernemer soms wel lastig."
Of ze zelf ook van plan is haar woning te splitsen? "Ik verwacht dat het nog lang niet nodig zal zijn. Maar wanneer het zover is, hoop ik dat mijn oplossing gemeengoed is geworden."
