5.4 Natuur, milieu en mobiliteit

Stikstof heeft negatieve gevolgen voor de natuur. Om kwetsbare en unieke soorten en gebieden in Nederland niet kwijt te raken is de Nederlandse stikstofdepositie in 2030 voldoende gereduceerd. Daarvoor moet de veestapel inkrimpen en is een omslag naar natuurinclusieve kringlooplandbouw noodzakelijk. Dat is mogelijk, Nederland kent al veel voorbeelden van biologische boeren die met respect voor natuur en dier, eerlijke producten maken. Om de noodzakelijke omslag naar natuur-inclusieve kringlooplandbouw in combinatie met de bijbehorende emissiereductie in 2030 te voltooien, wordt een goedgevuld transitiefonds gecreëerd en wordt de positie van de boer in de keten versterkt. Dit transitiefonds wordt gevuld door alle actoren in het landbouwsysteem: de overheid, de banken, de supermarkten, de consumenten en de boeren. De veestapel krimpt in en we brengen de landbouwsector weer terug in balans.

Er komt een solide Europese bossenwet die bedrijven verplicht om ontbossing, aantasting van natuurlijke ecosystemen en mensenrechtenschendingen in de handelsketen te stoppen. Zo wordt de Nederlandse en Europese voetafdruk in de rest van de wereld naar nul gebracht in 2030. Nederland investeert royaal in herbebossing op marginale en/of gedegradeerde landoppervlaktes.

De verbreding van de A27 en A12 in Amelisweerd, die ten koste gaat van de natuur, wat de stikstofuitstoot vergroot en de luchtkwaliteit verslechtert, wordt niet uitgevoerd, het tracébesluit wordt ingetrokken.

Er komt een landelijk fonds om vervuilde industrieterreinen te saneren. Dit fonds wordt door de industriesector gevuld.

Onze ambitie is minimaal 50.000 hectare extra natuur in 2027. Mensen genieten van mooie natuur, daarom leggen we wandel- en fietspaden door onze natuurgebieden en maken deze beter toegankelijk. Succesvolle natuurontwikkelingsprojecten, zoals Marker Wadden, zetten we voort en breiden we uit.

Het klimaat verandert. Na een maand droogte valt soms ineens zoveel water dat de straten blank staan. De extreme hitte is gevaarlijk voor kinderen en ouderen. We leggen in de stad daarom extra parken en waterpartijen aan voor verkoeling, verbeteren de opvang van water en vergroenen de daken en tuinen van woningen.

Gemeenten krijgen de ruimte om de luchtkwaliteit te verbeteren.

Wij zetten ons in om geluidoverlast van motorvoertuigen te verminderen.

Het RIVM krijgt voldoende meetpunten en goede meetmethoden om gezonde luchtkwaliteit te borgen.

De natuurgebieden aan de Nederlandse kusten gaan we beter beschermen. Onnodige bebouwing zoals woningen gaan we tegen. Aan de kust zetten we in op kwaliteitsverbetering en onderscheidend toerisme. Verdere groei van massatoerisme en toeristisch bebouwing is onwenselijk.

Bij ingrepen in het landschap in het kader van hoogwaterveiligheid en klimaatadaptatie wordt gekozen voor natuurlijke oplossingen, indien voorhanden, waarbij baten voor natuur, milieu en leefomgeving meewegen in de besluitvorming en niet alleen sturing op veiligheid en kosteneffectiviteit.

Dumping van afval in de natuur, zoals drugs en asbest, pakken we keihard aan.

Asbest brengt schade aan de gezondheid en aan de natuur. We bevorderen de versnelde sanering van asbestdaken. Dankzij een fonds wordt het ook voor mensen met een kleine portemonnee haalbaar en betaalbaar om hun asbestdaken te saneren. Bij het verwijderen van de asbest maken we het aantrekkelijk om direct daken te verduurzamen.

Door toename van het aantal goederentreinen staat het woongenot op veel plekken, zoals langs de Brabantroute en de Meterenboog, onder druk. Toename van geluid, trillingen en vervoer van risicovolle stoffen staat ook op gespannen voet met de wens om langs het spoor meer woningen te bouwen. Dat vraagt om maatregelen tegen geluid- en trillinghinder en goede waarborgen voor het vervoer van gevaarlijke stoffen. Na jarenlange onenigheid is het hoog tijd om samen met alle direct belanghebbenden, de gemeenten en de bewoners langs het spoor, tot een oplossing te komen.

Er komt een programma voor de bescherming tegen droogte, omdat anders dijken beschadigd raken, gebieden overstromen en huizen verzakken.

Dit principe geldt ook bij mobiliteit. Niet het bezit maar het gebruik (het aantal gereden kilometers) weegt het zwaarst bij de wegenbelasting. Op routes met veel andere reismogelijkheden is de belasting hoger dan waar die alternatieven er niet zijn. In navolging van Duitsland belasten we het vrachtverkeer zwaarder met een zogeheten Mautheffing.

Wij scherpen de Europese norm voor auto’s aan. In 2025 worden alleen nog emissieloze nieuwe personenauto’s, motoren, bromfietsen en scooters verkocht. Verduurzaming van mobiliteit is cruciaal in de energietransitie en normering is hiervoor het beste middel. Alle vervoersmiddelen die zorgen voor geluidsoverlast vervangen wij zo snel mogelijk voor stillere en duurzamere alternatieven.

Auto’s staan negentig procent van de tijd stil. Wij stimuleren om auto’s te delen. Zo dalen de kosten en gaan we tegen dat mensen niet daar kunnen komen waar ze willen, omdat ze het geld er niet voor hebben.

Dat kan door een combinatie van investeringen en verbreding van fiscale regelingen. Zo wordt elektrisch rijden voor iedereen bereikbaar en niet alleen voor de hogere inkomens.

In een duurzaam Nederland is het openbaar vervoer snel, duurzaam en betaalbaar. De reistijd tussen Randstad en regio verkleinen we door te investeren in snel, duurzaam en betaalbaar openbaar vervoer. Met razendsnelle treinverbindingen, zoals de Lelylijn, wordt de Randstad verbonden met het noorden. Ook het oosten en zuiden krijgen snelle verbindingen met de Randstad. Daarnaast wordt er binnen de Randstad geïnvesteerd in schoon en snel openbaar vervoer zoals de IJmeerverbinding tussen Amsterdam en Almere. De regionale treinverbindingen trekken we ook door naar onze buurlanden. Zo maken we van de trein een goed alternatief voor de auto en het vliegtuig. Verder trekken we deze treinverbindingen door naar onze buurlanden. Zo maken we van de trein een goed alternatief voor de auto en het vliegtuig.

Het openbaar vervoer is voor iedereen betaalbaar en toegankelijk. De OV-tarieven gaan omlaag. Kinderen mogen gratis met het OV op woensdag en in het weekend. En we investeren extra in de toegankelijkheid van het OV voor mensen met een beperking.

Snelle verbindingen tussen de grote steden in Nederland, snelfietsroutes, stallingen en fietsstraten moedigen het gebruik van openbaar vervoer en fiets aan. We verkleinen de reistijden tussen regio en Randstad met snelle treinverbindingen die Noord-, Oost- en Zuid-Nederland met de Randstad verbinden. Over tien jaar zijn alle grote regionale steden in ons land met minimaal 4 treinen per uur verbonden met de Randstad. Ook ’s nachts rijden er treinen tussen de grote steden.

De Randstad krijgt een 24-uurs OV-netwerk vergelijkbaar met een metronet. Tussen de grote steden rijdt iedere tien minuten een trein.

Er komen meer internationale treinverbindingen, zoals de Berlijntrein via Apeldoorn en Arnhem. Er komen betere grensoverschrijdende verbindingen tussen Venlo en Düsseldorf, Heerlen en Aken, Groningen en Bremen en Hengelo en Münster. Amsterdam, Rotterdam en Utrecht krijgen snelle verbindingen met Brussel, Parijs, Londen, Berlijn, Hamburg en Kopenhagen. Het OV is daarmee een reëel en betaalbaar alternatief voor vliegen.

Zodra er snelle treinverbindingen zijn, schrappen we meer vluchten binnen Europa.

We schaffen de vrijstelling van vliegtickets voor BTW af. Zo geven we vliegen een eerlijkere prijs.

We helpen de regio’s om het fietsen aantrekkelijker en veiliger te maken door in plannen voor mobiliteit en infrastructuur de fiets nadrukkelijk te betrekken. Naast recreatie wordt het gebruik van een fiets aantrekkelijker voor woon- en werkverkeer en voor schoolgaande kinderen.

Naast de industrie, landbouw, vervoersector en huishoudens dragen ook de luchtvaart en scheepvaart bij aan CO2-reductie. Nederland voert – samen met andere landen – een kerosinebelasting in en beprijst milieuschade. Binnenvaartschepen krijgen strengere uitstootnormen.

We erkennen het belang van Schiphol en KLM voor onze economie, maar stellen wel strenge duurzaamheids- en arbeidsvoorwaarden die te allen tijde worden nageleefd. Overlast voor omwonenden van vliegvelden wordt beperkt. De Nederlandse luchtvaart krijgt een CO2-plafond dat jaarlijks daalt in lijn met maximaal 1,5 graad opwarming van de aarde.

In het licht van de vermindering van de luchtvaart, de overlast van de luchtvaart op bewoners en de werkgelegenheid, zal de positie van Schiphol én de regionale luchthavens opnieuw gewogen moeten worden.