Eerlijk en fatsoenlijk uit de coronacrisis
Het coronavirus heeft ingrijpende en ongekende gevolgen voor het leven van heel veel Nederlanders. Duizenden Nederlanders zijn aan het virus overleden, tienduizenden Nederlanders zijn ernstig ziek geworden. We moeten daarom alles uit de kast halen om het virus te bestrijden en nieuwe besmettingen zoveel mogelijk te voorkomen. Tegelijkertijd hebben de maatregelen om corona te bestrijden enorme economische gevolgen die om politieke actie vragen.
Bekijk direct onze plannen:
Tienduizenden mensen hebben hun baan verloren en miljoenen Nederlanders merken de crisis in hun inkomen. De jeugdwerkloosheid neemt toe, kleine ondernemers dreigen kopje onder te gaan en ZZP’ers hebben hun opdrachten en inkomen zien verdampen. We zien ontslagrondes bij grote bedrijven. Voor veel mensen in bijvoorbeeld de culturele sector en de horeca is het perspectief inktzwart. We zien waar falend crisisbeleid toe leidt in Amerika met een onvoorstelbare stijging van de werkloosheid en in het Verenigd Koninkrijk (waar de economie in het tweede kwartaal met ruim 20 procent kromp). Het is alle hens aan dek op economisch en sociaal gebied.
De recente cijfers van het CBS en CPB laten zien dat de werkloosheid gierend oploopt. De werkgelegenheid nam in het tweede kwartaal af met 322 duizend mensen. Honderdduizenden mensen dreigen als we niks doen de komende tijd hun baan te verliezen. Meer dan 600.000 mensen zitten dan zonder werk in 2021. Een tweede lockdown zou zelfs leiden tot een werkloosheid van 10 procent. Het kabinet moet dus alle maatregelen die nodig zijn nemen om die te voorkomen.
Corona werkt als een loep. Het laat duidelijker dan ooit tevoren zien waar kwetsbaarheden in onze samenleving zitten en vergroot de verschillen die er al zijn. Wie kwetsbaar is, wordt dubbel zo hard geraakt. In deze onzekerheid en kwetsbaarheid hebben mensen en de samenleving behoefte aan zekerheid. Over hoe we hier uitkomen. Over hoe we de pijn eerlijk en fatsoenlijk verdelen.
Het kan niet zo zijn dat van iedereen opofferingen worden gevraagd en de aandeelhouders, grootverdieners en multinationals - die zich in goede tijden afkeren van de publieke zaak - nu als eerste de hand bij de overheid ophouden en straks als eerste profiteren als het weer beter gaat. Toch is duidelijk dat ongelijkheid en onzekerheid na de crisis verergeren bij een verkeerde reactie.
Een groot investerings- en stimuleringspakket is nodig om de economie te stutten nu we in de crisis zitten. Om te zorgen dat mensen nu hun baan kunnen behouden en zodat onze economie na corona eerlijker, fatsoenlijker en duurzamer wordt.
Het kabinet schermt al langer met structurele investeringen, maar heeft vooral gekibbeld over de naam van het zogeheten WopkeWiebesFonds. Er is ondertussen geen enkele investering voor de toekomst gedaan.
Actie is nodig om de oplopende werkloosheid te bestrijden en te zorgen dat we er na deze crisis beter voorstaan: eerlijker, fatsoenlijker en duurzamer uit de crisis met een investeringspakket voor de korte en lange termijn. Een aantal maatregelen nemen we in onze tegenbegroting voor 2021 op, de andere maatregelen financieren we met het geld van het WopkeWiebesFonds.
We lichten onze voorstellen hieronder toe.
Laat je emailadres achter en blijf op de hoogte
Corona noodpakketten: €10 miljard
Meer dan 300.000 acteurs, artiesten, kunstschilders, zangers en fotografen dreigen hun baan en inkomen te verliezen. Musea kunnen de huur niet meer betalen. Populaire festivals gaan failliet. Permanente schade aan onze kunst en cultuur dreigt. We moeten makers en instellingen helpen en ook juist nu investeren in nieuwe, experimentele vormen. Hierbij letten we in het bijzonder op de culturele sector in Zuid-, Oost- en Noord-Nederland.
Het water staat gemeenten aan de lippen. Zwembaden, buurthuizen, bibliotheken dreigen te moeten sluiten, terwijl de belastingen omhoog gaan. Noodgedwongen wordt bezuinigd op armoedebeleid, of de jeugdzorg. Met een noodpakket voor gemeenten voorkomen we dat gemeenten de rekening van de crisis betalen.
De reisbranche, de recreatieve sector, het openbaar vervoer, de luchtvaart zullen het nog lang zwaar hebben. Het is belangrijk om de mensen die hierdoor getroffen worden aan nieuw werk te helpen. De 50 miljoen euro die het kabinet uittrekt voor omscholing is een druppel op een gloeiende plaat. We zetten in op werk-naar-werk zodat mensen niet werkloos thuis hoeven zitten. Dat doen we op een nieuwe manier. Werkgevers die voor hun werknemers een nieuwe, vaste baan vinden, kunnen aanspraak maken op een omscholingsbudget of een premie. Hiervoor worden afspraken gemaakt tussen huidige en nieuwe werkgevers. Hiermee kunnen tenminste 100 duizend mensen werk behouden in een andere sector.
Er komt 2 miljard beschikbaar voor mensen om zich te laten omscholen en voor deeltijd-WW. Het tekort op de lerarenbeurs dat nu is ontstaan wordt opgelost. Sterker, we verdubbelen het budget voor lerarenbeurs naar 100 miljoen. Ook het omscholen en (bevoegd) zij instromen naar zorg en onderwijs wordt gestimuleerd met omscholingssubsidies. Deeltijd-WW wordt geherintroduceerd. Daarbij kan in de tijd dat niet gewerkt wordt worden omgeschoold naar sectoren, waarin tekorten zijn. Samen met de garantieregeling zorgen we dat zoveel mogelijk mensen een baan behouden en in sectoren aan de slag gaan waar tekorten zijn.
Wij willen een (tijdelijke) afschaffing van de verhuurdersheffing en een garantieregeling voor nieuwbouw. Door de verhuurdersheffing af te schaffen, kunnen duizenden betaalbare woningen extra gebouwd worden. Daarmee voorkomen we dat bouwvakkers straks zonder werk zitten, terwijl ze keihard nodig zijn om de woningnood te bestrijden. Daarnaast geeft het Rijk op nieuwbouwprojecten de garantie dat 70 procent wordt afgenomen, zodat deze niet wegens de verslechterde economie stagneren of tot stilstand komen.
Het aantal daklozen verdubbelde de afgelopen jaren naar 40.000, terwijl gemeenten minder geld hebben om hen te helpen. Met 500 miljoen euro willen we realiseren dat iedereen een dak boven het hoofd heeft. Mensen stromen sneller door naar begeleid wonen.
Een op de vijf huishoudens heeft grote financiële problemen. Armoede en schulden nemen alsmaar toe. Het leidt tot stress en gezondheidsklachten, verloren generaties en kost de samenleving duizenden euro’s per jaar. We investeren in een fonds om problematische schulden op te kopen en mensen te helpen met aflossen. Daarnaast trekken we extra geld uit om armoede te bestrijden, zodat elk kind volwaardig mee kan doen.
Volkshuisvesting en woningbouw: €14 miljard
Er is een groot tekort aan betaalbare woningen. Er komt € 10 duizend euro beschikbaar voor elke extra woning die bovenop de bestaande bouwplannen wordt gebouwd en gereed is in 2025. Voorwaarde hierbij is dat de huur lager is dan € 730 per maand, of de koopsom lager is dan € 330 duizend. Hiermee bouwen we 400.000 extra woningen.
Er is een Kamermeerderheid die ziet dat de verhuurdersheffing leidt tot nóg minder woningen. Zonder de heffing hadden 100.000 betaalbare woningen gebouwd kunnen worden. Wacht niet tot de formatie en zet deze voor komend jaar op 0 om niet nog een verloren jaar te krijgen en ervoor te zorgen dat bouwvakkers hun baan behouden.
Nederland heeft een traditie in de volkshuisvesting. Steden en dorpen waar rijk en arm samenwoont. Leefbare wijken en fatsoenlijke voorzieningen in het hele land. Nu staan winkelcentra onder druk, verloederen steeds meer wijken en verdwijnen in krimpgebieden steeds meer voorzieningen. Dat vergt overheidsingrijpen. Stel daarom, net als het voormalige Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing, €2 miljard beschikbaar.
Infrastructuur voor de 21e eeuw: €10 miljard
Er komt een snelle treinverbinding tussen Amsterdam en Groningen via Lelystad. Het Noorden komt zo economisch een stuk dichter bij de Randstad te liggen. Bedrijven in Flevoland, Friesland, Groningen en Drenthe hebben baat bij de Lelylijn en het wordt aantrekkelijker om in het Noorden te wonen. We willen samen met Duitsland werken aan betere verbindingen met Bremen en Hamburg.
Met de trein naar het buitenland moet aantrekkelijker worden dan het vliegtuig. Daarom leggen we samen met Duitsland een snelle treinverbinding aan tussen Utrecht en Berlijn.
De treinstations rondom Amsterdam en Schiphol puilen uit. De regio loopt vast. Daarom trekken we de Noord-Zuidlijn door naar Schiphol.
De Randstad krijgt een 24-uurs OV netwerk vergelijkbaar met een metronet. Tussen de grote steden moet er iedere tien minuten een trein gaan rijden. Tussen verschillende steden en dorpen komen lightrailverbindingen. Die kunnen vaker rijden en zorgen voor meer comfort.
We pakken regionale knelpunten aan, versnellen intercity’s waar dat kan tot 160 km/uur, en investeren in goed OV in de regio.
Economie en internationale handel: €3 miljard
We stellen extra kapitaal beschikbaar voor InvestNL om duurzame economische ontwikkelingen te stimuleren, venture capital te leveren en groeiende bedrijven verder te stimuleren.
Juist armere landen worden hard getroffen door de coronacrisis. Datzelfde geldt voor internationale handel waar de welvaart van vele landen van afhankelijk is. De PvdA wil juist nu extra budget voor hulp en handel met ontwikkelingslanden zodat zij ook nieuwe kansen krijgen om uit de crisis te komen.
Duurzaamheid en een leefbare planeet: €8 miljard
De meeste huurwoningen zijn slecht geïsoleerd, waardoor huurders veel voor hun energie moeten betalen. We gaan daarom 400.000 huurwoningen verduurzamen. Dat is goed voor de planeet, zorgt voor een lagere energierekening, en creëert extra werk dat we nu hard nodig hebben.
Het klimaat verandert en het weer wordt steeds extremer. Na een maand droogte, valt ineens zoveel regen dat de straten blank staan. Huizen zakken weg. De extreme hitte is gevaarlijk voor kinderen en ouderen. Daarom leggen we extra parken en waterpartijen aan, verbeteren we de opvang van water, en vergroenen we de daken van huizen.
De stikstofcrisis heeft ons met de neus op de feiten gedrukt. De woningbouw komt tot stilstand, terwijl er woningnood heerst. Onze landbouw is onhoudbaar geworden, de natuur lijdt teveel. De PvdA wil bestaande natuur beschermen, investeren in nieuwe natuurontwikkeling en de toegankelijkheid van natuurgebieden vergroten door meer wandel- en fietspaden aan te leggen.
Een van de noodzakelijke energiedragers van de toekomst. We investeren in o.a. Rotterdam en Noord-Nederland voor nieuwe centra voor de ontwikkeling van waterstof. Dat sluit aan bij de Europese energiestrategie.
Onderwijs en onderzoek: €5 miljard
Er komt een half miljard extra beschikbaar voor opleidingen in techniek en ambachtswerk. Ook wordt langer studeren mogelijk gemaakt nu in tijden van crisis de recessie toeslaat en werk vinden voor pas afgestudeerden lastiger wordt.
Er komt 2 miljard beschikbaar voor onderzoek in het hoger onderwijs. Hoogwaardig onderzoek, zowel fundamenteel als toegepast, is een noodzakelijke en fundamentele basis voor kwalitatieve economische groei.
Leerlingen en leraren presteren beter in goede schoolgebouwen. Op dit moment zijn sommige gebouwen zo verouderd, dat kinderen er slechter door presteren. Door schoolgebouwen duurzamer en beter te maken, bestrijden we klimaatverandering en investeren we in goed onderwijs. Ook de ventilatie van schoolgebouwen kan en moet veel beter.
