Voorzitter, we leven in een welvarend land, stabiel, niet al te grote conflicten en getuige de Miljoenennota, met nog steeds goede vooruitzichten. Maar hoe kan het dan zijn dat er een lerarentekort is? Hoe kan het zijn dat mensen met een modaal inkomen geen huis meer kunnen kopen? Hoe kan het zijn dat een op de negen kinderen in armoede opgroeit?
Er is geen tekort aan geld. Er is geen tekort aan plannen. Er is een tekort aan eensgezindheid in deze coalitie om te besluiten waar het geld ingezet kan worden. Gelukkig is er een oppositie, die deze coalitie kan helpen om de juiste beslissingen te nemen. De PvdA-fractie doet vandaag een aantal suggesties, waarmee de regering morgen al aan de slag kan.
Voorzitter, ons onderwijs is onderwerp van aanhoudende zorg voor de regering. De laatste maanden meer kopzorg. PvdA-fractie kan zich namelijk niet voorstellen dat de regering zelf gelooft dat je met incidenteel geld een structureel probleem kan oplossen. En dat is ook niet zo. We lazen onlangs in de krant dat alle coalitiefracties meer geld voor onderwijs willen, maar door de structuur van het coalitieoverleg de wens voor meer geld voor onderwijs vergeten was. Ik hoop dat de kern waar is, namelijk dat alle vier coalitiepartijen vinden dat er structureel iets moet worden gedaan tegen het lerarentekort.
Rijke ouders die per jaar 200 miljoen betalen voor bijlessen voor hun kinderen. Publieke armoede is dit
Want: ouders voor de klas in plaats van bevoegde docenten. Vierdaagse schoolweken. Geen onderwijs voor vier-jarigen. Klassen met 60 kinderen. Rijke ouders die per jaar 200 miljoen betalen voor bijlessen voor hun kinderen. Publieke armoede is dit.
Voorzitter, ik kan er gewoon niet bij dat dit in Nederland de realiteit is. De leraren gaan volgende week actie voeren, zonder trekkers, maar met steun van de Nederlanders. Maar liever gaven ze de kinderen gewoon les. De regering weet wat ze moet doen om die actie overbodig te maken. Het lerarentekort is volgend jaar niet opgelost met een eenmalig extra bedrag. Het lerarentekort pak je aan met structureel geld en bestendig beleid. De leraren moeten weten dat er een einde komt aan de werkdruk. Het vak wordt aantrekkelijker als docenten in het primair onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs even veel betaald worden als in het voorgezet onderwijs. De regering realiseert zich denk ik ook dat kinderen in achterstandsbuurten het meeste last hebben van het lerarentekort. En dat we door te dralen hun kansen op een goed leven verkleinen.
Het lerarentekort is volgend jaar niet opgelost met een eenmalig extra bedrag. Het lerarentekort pak je aan met structureel geld en bestendig beleid.
Voorzitter, is de regering bereid om het lerarentekort daadwerkelijk aan te pakken en structureel geld toe te kennen aan dit cruciale onderdeel van de begroting. Voorzitter, nu ik toch bij dingen-die-geld-kosten ben wil de PvdA fractie ook het aangekondigde investeringsfonds bespreken. In het doel van de plannen kunnen wij ons zeker vinden: ons toekomstig verdienvermogen versterken, innovaties stimuleren, het ontwikkelen van een circulaire economie. Wij snappen echter niet waarom je daar een apart fonds voor moet optuigen. Denk aan het FES-fonds, het Innovatieplatform, dat werden in no time honingpotten waar de polder om heen krioelde, op zoek naar projecten voor het geld.
Nederland heeft een zeer goede infrastructuur voor onderzoek, zowel tussen de disciplines in als in verbinding met ondernemingen die de innovaties kunnen uitvoeren. Ze is al vaak ter sprake gekomen in de debatten over wetenschap, maar wat Mariana Mazzucato zegt over het nut van overheidsinvesteringen blijft een waarheid als een koe. Bijna alle innovaties hebben ergens een onderzoeker aan de basis die van de overheid genoeg tijd en middelen kreeg om fundamenteel onderzoek te doen. Nobelprijswinnaar Feringa zei zelfs dat met de huidige wijze van financiering hij nooit zijn baanbrekend onderzoek had kunnen doen.
Bijna alle innovaties hebben ergens een onderzoeker aan de basis die van de overheid genoeg tijd en middelen kreeg om fundamenteel onderzoek te doen.
Voorzitter, de PvdA fractie vraagt de regering of zij de meest efficiënte route naar zinnige besteding van het gratis geld wil nemen. Als je het verdienvermogen wilt versterken, dan staan er honderden wetenschappers met plannen klaar om fundamenteel en toegepast onderzoek te doen. Hoe geweldig zou het zijn als NWO een paar jaar alle goede voorstellen kan honoreren? Dat er niet geloot moet worden tussen goede voorstellen? Dat er weer tijd en ruimte komt om in de eerste geldstroom fundamenteel onderzoek te doen?
Voorzitter, de plannen voor het fonds zijn nog niet uitgewerkt: wil de regering toezeggen dat ze ook serieus bekijkt of de omweg van het fonds kan worden overgeslagen? Dan kan de regering morgen al beginnen met het verdienvermogen versterken, door de reguliere kanalen voor onderzoek en wetenschapsbeleid te steunen met meer geld.
Dat geldt overigens ook voor andere nuttige investeringen, op het gebied van het woningbouw en klimaat. We geven nog een aantal suggesties. Tijdens de APB in de Tweede kamer werd er weer gesproken over Volkshuisvesting. U begrijpt dat dat woord bij de PvdA erin gaat als God’s woord in een ouderling. We zijn gelukkig terug gekomen van de waanidee dat de woningmarkt vanzelf goede en betaalbare woningen produceert.
We zijn gelukkig terug gekomen van de waanidee dat de woningmarkt vanzelf goede en betaalbare woningen produceert.
Tijdens de economische crisis hebben woningbouwcorporaties een verhuurdersheffing opgelegd gekregen. Het resultaat is dat ze veel minder doen dan ze zouden kunnen doen. Maar als je wilt dat er maatschappelijke verbinding is, en verschillende inkomensgroepen bij elkaar wonen dan moeten woningbouwcorporaties ook de middeninkomens kunnen bedienen. En liefst ook zorgen voor zorg in de buurt, zodat ouderen kunnen blijven wonen in hun eigen omgeving. En jeugdhonken, buurthuizen, sportveldjes, zodat jongeren niet in handen kunnen vallen van de verkeerde figuren.
Voorzitter, de huizenmarkt is ontploft, mensen met een middeninkomen zijn aan de markt overgeleverd en kunnen nu geen kant meer op. Het is tijd dat de regering een opvatting heeft over volkshuisvesting, en dat zij haar grondwettelijke taak volgens artikel 22 gaat omzetten in daden. De PvdA fractie vraagt aan de regering of zij de inkomensnorm wil verhogen, de verhuurdersheffing drastisch wil verlagen en met alle woningbouwcorporaties gaat afspreken dat zij de ruimte krijgen voor volkshuisvesting.
Voorzitter, ook hier weer: de plannen liggen klaar, de woningbouwcorporaties kunnen het, morgen kunnen we beginnen. Ook de gemeenten weten wel raad met de overschotten: zorg, zwembaden, bibliotheken, allemaal publieke voorzieningen die lijden onder publieke armoede. Wat ons betreft gaat de regering niet alleen een onderzoek doen naar de trap-op-trap-af systematiek, maar investeren we morgen al in publieke rijkdom.
Ook de gemeenten weten wel raad met de overschotten: zorg, zwembaden, bibliotheken, allemaal publieke voorzieningen die lijden onder publieke armoede.
Voorzitter, het klimaatbeleid vergt net zo veel eensgezindheid als destijds de eerste polderaars die schouder aan schouder de dijken aanlegden. We moeten eigen energie opwekken. We moeten minder afval produceren. We moeten minder stikstof en CO2 uitstoten. Het klimaatbeleid moet je niet politiseren, dat moet geen strijd tussen bezorgde boeren en bezorgde jongeren worden. We moeten gewoon aan de slag. Ik denk dat zelfs een verstokte klimaatontkenner trots zal zijn als over een paar jaar Nederland energie-onafhankelijk is en we weer echte winters en schone lucht hebben.
En wederom voorzitter, dat kunnen we morgen doen en de regering heeft er de middelen voor. Het overschot op de begroting kan ingezet worden om de leenfaciliteiten voor burgers om te verduurzamen te vergroten. Het overschot kan ingezet worden om woningbouwcorporaties te ondersteunen die huizen energiezuiniger te maken. De regering kan morgen aan de slag om de klimaatmaatregelen voor mensen haalbaar en betaalbaar te maken.
Ik wil het hebben over de normalisering van racisme. Het gegeven dat mensen zich niet meer schamen om racistische drek de publieke ruimte in te slingeren.
Voorzitter, nu een onderwerp dat geen geld kost. Alleen moed. Ik wil het hebben over de normalisering van racisme. Het gegeven dat mensen zich niet meer schamen om racistische drek de publieke ruimte in te slingeren. Een van de meest schokkende voorbeelden daarvan waren de reacties op de troonrede van kinderkoning Yusuf Khalid, Deze 14-jarige gymnasiast sprak in zijn troonrede over depressie bij kinderen. Een aangrijpend en moedig onderwerp voor een troonrede.
Wat was zijn dank? Opmerkingen zoals deze, met naam en toenaam: “Koning van de jeugd zijn van Nederland houdt voor mij in dat er een Hollands kind zit en niet dit”. We hebben het over een jongen. Veertien jaar. Scholier. Mens. Ik denk ook aan gemeenteraadslid in Emmen Ugbaad Kilinci. Ze draagt een hoofddoek en is geboren in Somalië. Ik ga niet herhalen wat voor diep-beledigende dingen zij naar haar hoofd geslingerd krijgt, ook als ze met haar dochtertje over straat loopt. Door mensen die de schaamte voorbij zijn.
De kinderen van minister Kaag gebruiken de achternaam van hun moeder als ze solliciteren, omdat ze weten dat ze met de achternaam van hun vader niet uitgenodigd worden voor een gesprek.
Voorzitter, de kinderen van minister Kaag gebruiken de achternaam van hun moeder als ze solliciteren, omdat ze weten dat ze met de achternaam van hun vader niet uitgenodigd worden voor een gesprek. Het blijft diep treurig, arbeidsmarktdiscriminatie.
Het kabinet gaat discriminatie aanpakken bij uitzendbureaus. Dit soort beleid moet echter in vruchtbare bodem vallen. Als er een norm is, namelijk dat je niet mensen beoordeelt vanwege hun kleur of afkomst, dan heeft dat soort beleid ook meer succes. Het is een oude beleidswijsheid: het heeft pas zin om een wet te maken als 80% van de bevolking het doel van de wet logisch vindt. De strijd tegen het roken is ook makkelijker geworden nu de overgrote meerderheid roken gewoon vies vindt.
De minister-president kan het ook, een norm stellen. Hoe hij spontaan reageerde op een seksistische opmerking van een Tweede Kamerlid. Die had het smalend over een theekransje toen het over geschiktheid van mevrouw Von der Leyen ging. De minister-president reageerde zo: Ik ben er zo trots op dat de functie van minister van Defensie tegenwoordig overal ter wereld door vrouwen wordt ingevuld en dat meisjes als ze geboren worden tegenwoordig kanselier van Duitsland kunnen worden, of voorzitter van de Tweede Kamer. Wat een verkeerde opmerking zeg. Buh.
Racisme mag nooit normaal worden. Het is een rotte plek in onze samenleving.
Voorzitter, ik zou willen dat de regering dat vaker doet, de norm stellen, erin hameren wat normaal is. Racisme mag nooit normaal worden. Het is een rotte plek in onze samenleving. Ik ga er vanuit dat de regering dat met de PvdA eens is.
Voorzitter tot slot, eensgezindheid heeft Europa het welvarende en vredige continent gemaakt dat het nu is. Het is begrijpelijk dat mensen hierheen vluchten voor hun veiligheid en de hoop op een beter leven. Wij kunnen het ons niet voorstellen hoe wanhopig je moet zijn, als je weet dat je kan sterven in vrachtwagen of op een rubber boot, op zoek naar een beter leven.
De problemen die deze mensen ontvluchten lossen we niet eenvoudig op. De Middellandse Zee afgrendelen of extra ontwikkelingshulp pakt de oorzaken van de wanhoop niet aan. Het begin van een oplossing vraagt dezelfde eensgezindheid van het Europa na de Tweede Wereldoorlog om de oorzaken van armoede en oorlog aan te pakken.
Helaas wordt er geschuurd aan de eensgezindheid in Europa en haar bondgenoten. De PvdA-fractie hoopt vanuit haar vezels dat we blijven leren van de geschiedenis. Niet alleen voor onze eigen vrede en welvaart, maar juist ook voor de wanhopigen buiten Europa. We wensen de regering wijsheid en eensgezindheid toe bij de besluitvorming over vluchtelingen en het conflict in Syrië.
Steun onze docenten en blijf op de hoogte
Steun onze strijd en blijf op de hoogte van al onze acties, ideeën en activiteiten omtrent leraren.